Ածականի համեմատության աստիճանները քերականական կարգ է, որով արտահայտվում է որակական ածականի ցույց տված հատկության չափը, աստիճանը: Ածականն ունի համեմատության երեք աստիճան՝ դրական, բաղդատական ու գերադրական։
Դրական աստիճանն ածականի ուղիղ ձևն է և ցույց է տալիս առարկայի հատկությունը առանց այլ առարկաների նույն հատկության հետ համեմատելու: Օրինակ` գեղեցիկ պատկեր, նուրբ գործվածք, կարճ ճանապարհ և այլն:
Բաղդատական աստիճանը ցույց է տալիս առարկայի տվյալ հատկության առավել կամ պակաս լինելը այլ առարկայի նույն հատկության համեմատությամբ:
Ածականի բաղդատական աստիճանը կազմվում է
ա) ածականի դրական աստիճանին ավելանալով ավելի բառը, օրինակ`ավելի գեղեցիկ, ավելի նուրբ, ավելի կարճ:
բ)ածականի դրական աստիճանին ավելանալով
նվազ կամ
պակաս բառերը, օրինակ
` պակաս կարճ, պակաս գեղեցիկ և այլն:
Ածականի գերադրական աստիճանը ցույց է տալիս առարկայի տվյալ հատկանիշի գերազանցությունը ուրիշ առարկաների նույն հատկանիշից:
Գերադրական աստիճանը կազմվում է տարբեր կերպ՝
ամենա— նախածանցով (օրինակ` ամենակարճ, ամենագեղեցիկ)
—ագույն վերջածանցով (օրինակ` լավագույն, գեղեցկագույն)
ամենից
բառով (օրինակ` ամենից լավ, ամենից գեղեցիկ):
Ուշադրություն:
Ոչ բոլոր ածականներից կարելի է կազմել գերադրական աստիճան -ագույն վերջածանցով:
Մի շարք որակական ածականներ չունեն համեմատության աստիճաններ: Դրանք են` ամայի, ամուրի, ամուլ, ստերջ, անոթի, արու, էգ, փակ, բաց, զույգ, կաղ, կույր, համր, խուլ, ձրի, հղի, բոբիկ, ճաղատ, մերկ, տկլոր, վերջին, նախկին:
Առաջադրանքներ:
1.Կազմել տրված ածականների բաղդատական և գերադրական աստիճանները:
Խոշոր-ավելի խոշոր, խոշորագույն, ամենախոշոր, ամենից խոշոր
բարձր-ավելի բարձր, բարձրագույն, ամենաբարձր, ամենից բարձր
նոր-ավելի նոր, ամենանոր, նորագույն, ամենից նոր
ազնիվ-ավելի ազնիվ, ազնվագույն, ամենաազնիվ, ամենից ազնիվ
գեղեցիկ-ավելի գեղեցիկ, ամենագեղեցիկ, ամենից գեղեցիկ, գեղեցկագույն
հին-ավելի հին, ամենահին, ամենից հին, հնագույն
քաջ-ավելի քաջ, ամենաքաջ, ամենից քաջ
խոր-պակաս խոր, ամենախոր, ամենից խոր
ուժեղ-ավելի ուժեղ, ուժեղագույն, ամենից ուժեղ, ամենաուժեղ
խելացի-պակաս խելացի, ամենախելացի, ամենից խելացի
2. Բառաշարքում ընդգծել գերադրական աստիճանով ածականները:
Միագույն, խստագույն, ամենախոշոր, մանուշակագույն, ամենաթույլ, փոքրագույն, բոցագույն, ամենափրկիչ, ամենալավ, մշուշագույն, ամենազգաց, կարևորագույն, հզորագույն, արևագույն, բարձրագույն, ամենանուրբ, դժվարագույն:
Լրացուցիչ աշխատանք տանը
1.Ընդգծիր վեց բառ, որոնցում կա
1.Ընդգծիր վեց բառ, որոնցում կա
-ակ վերջածանցը:
Մահակ, գնդակ, բանակ, գիտակ, բռնակ, կատակ, թիակ, հատակ, սահնակ, վահանակ:
— որդ վերջածանցը:
Հինգերորդ, հաճախորդ, անձրևորդ, դիտորդ, որսորդ, չորրորդ, առաջնորդ, երիզորդ, վարորդ, գնորդ:
-ուկ վերջածանցը:
Բազուկ, մժղուկ, ձագուկ, մանուկ, արդուկ, բամբուկ, թզուկ, տաղտուկ, հորթուկ, քերուկ:
-գին վերջածանցը:
Էժանագին, լալագին, գլխագին, ուժգին, ահագին, ցավագին, փրկագին, սրտագին, թախանձագին, թանկագին:
-եղ վերջածանցը:
Ասեղ, զորեղ, անմեղ, գունեղ, մարմնեղ, պղպեղ, ահեղ, համեղ, տունուտեղ, հնչեղ:
2. Բառաշարքում առանձնացնել հոմանիշ բառերի վեց զույգ:
ա) Գոտեմարտիկ, բերկրանք, կողով, ատելություն, ուժ, երաշխիք, հրճվանք, ըմբիշ, զորություն, հակակրանք, զամբյուղ, գրավական:
Գոտեմարտիկ- ըմբիշ
Բերկրանք- հրճվանք
Կողով- զամբյուղ
Ատելություն- հակակրանք
Ուժ- զորություն,
Երաշխիք- գրավական։
բ) Արահետ, թագավոր, անուրջ, հարգանք, դրախտ, երեկո, գահակալ, մթնշաղ, երազանք, կածան, եդեմ, ակնածանք:
Արահետ- կածան
Թագավոր- գահակալ
Անուրջ- երազանք
Հարգանք- ակնածանք
Դրախտ- եդեմ
Երեկո- մթնշաղ։
գ) Ագահ, ապերախտ, երկչոտ, դյութական, խարտյաշ, արդարացի, անկուշտ, կախարդական, երախտամոռ, շիտակ, անհամարձակ, ոսկեգույն:
Ագահ- անկուշտ,
Ապերախտ- երախտամոռ,
Երկչոտ- անհամարձակ,
Դյութական- կախարդական,
Խարտյաշ- ոսկեգույն,
Շիտակ- արդարացի,
դ) Բերկրանք, կարեկցանք, դեզ, խանդավառություն, իրիկնամուտ, պատնեշ, խինդ, կույտ, պարիսպ, խիղճ, եռանդ, վերջալույս:
Բերկրանք- խինդ
Կարեկցանք- խիղճ
Դեզ- կույտ
Խանդավառություն- եռանդ
Իրիկնամուտ- վերջալույս
Պատնեշ- պարիսպ։
ե) Ծածուկ, համեստ, կայուն, հիասքանչ, անմիտ, գաղտնի, խոժոռ, ամուր, խոնարհ, ապուշ, զմայլելի, մռայլ:
Ծածուկ- գաղտնի
Համեստ- խոնարհ
Կայուն- ամուր
Հիասքանչ- զմայլելի
Անմիտ- ապուշ
Խոժոռ- մռայլ։